experimentum.kz

Виртуалды физика

Саңылаулармен тәжірибе

Жоба тақырыбы: Саңылаулармен тәжірибе 11 сынып Жұмыс мақсаты: Практикалық бөлім Виртуалды экспериментті бастау үшін “Slits” таңдаңыз. Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Фотосуретте көрсетілгендей параметрлерді таңдаңыз. 2-қадам. Лазерді қосыңыз. Толқын саңылаудан өткеннен кейін не болатынына назар аударыңыз. 3-қадам. Параметрді екі саңылауға өзгертіңіз. Лазерді қосыңыз. Толқын саңылаулардан өткеннен кейін не болатынына назар аударыңыз. 4-қадам. Саңылаулардың енін ұлғайтыңыз. Не болып жатыр? 5-қадам. Саңылаулардың енін азайтыңыз. Не болып жатыр? 6-қадам. Саңылаулар арасындағы қашықтықты арттырыңыз. Не болып жатыр? 7-қадам. Саңылаулар арасындағы қашықтықты азайтыңыз. Не болып жатыр? 8-қадам. Қорытынды жасаңыз. Қорытынды Бір саңылау тәжірибесінде жарық саңылаудан өткенде дифракция құбылысы пайда болады. Екі саңылаулы тәжірибеде дифракция пайда болады, содан кейін алынған толқындар арасында интерференция пайда болады. Экранда саңылаулар арасындағы қашықтық пен саңылаулардың ені өзгерген сайын интерференция үлгілері өзгеретінін көреміз. Глоссарий Frequency – Жиілік Amplitude – Амплитуда Separation – Арақашықтық Graph – График Screen – Экран  Intensity – Қарқындылық Slow – Баяу қарқын Normal – Қалыпты қарқын Slits – Саңылаулар Slit width – Саңылаулардың ені Slit separation – Саңылаулар арасындағы арақашықтық

Саңылаулармен тәжірибе Read More »

Интерференция

Жоба тақырыбы: Интерференция 11 сынып Жұмыс мақсаты: Практикалық бөлім Виртуалды экспериментті бастау үшін “Interference” таңдаңыз. Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Фотосуретте көрсетілгендей параметрлерді таңдаңыз. 2-қадам. Лазерлерді қосыңыз. Экрандағы үлгілерге назар аударыңыз. 3-қадам. Жиілікті азайтыңыз. Үлгілер қалай өзгереді? 4-қадам. Жиілікті арттырыңыз. Үлгілер қалай өзгереді? 5-қадам. Лазерлер арасындағы қашықтықты азайтыңыз. Үлгілер қалай өзгереді? 6-қадам. Лазерлер арасындағы қашықтықты арттырыңыз. Үлгілер қалай өзгереді? 7-қадам. Қорытынды жасаңыз.  Қорытынды Интерференция екі немесе одан да көп толқынның нәтижелі толқын түзуі. Интерференция конструктивті немесе деструктивті болуы мүмкін. Экрандағы үлгілер кедергінің конструктивті немесе деструктивті екенін көрсетеді. Егер сызық қараңғы болса, екі толқын бір-бірін жояды және деструктивті интерференцияға әкеледі. Егер сызық жарқын болса, екі толқын бір-бірін нығайтады және конструктивті интерференцияға әкеледі. Глоссарий Frequency – Жиілік Amplitude – Амплитуда Separation – Арақашықтық Graph – График Screen – Экран  Intensity – Қарқындылық Slow – Баяу қарқын Normal – Қалыпты қарқын

Интерференция Read More »

Диффузия

Жоба тақырыбы: Диффузия 8 сынып Жұмыс мақсаты: Практикалық бөлім Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. 1-бөлім. Бөлшектердің саны Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Фотосуретте көрсетілгендей параметрлерді өзгертіңіз. 2-қадам. Бөлшектердің бірдей санын орнатыңыз. Қабырғаны алып тастап, толық диффузияға қанша уақыт кететінін көріңіз. Секундомерді пайдаланыңыз. 3-қадам. Бөлшектердің санын көбейтіңіз. Қабырғаны алып тастап, толық диффузияға қанша уақыт кететінін көріңіз. Секундомерді пайдаланыңыз. Алдыңғы нәтижелермен салыстырыңыз. 4-қадам. Қорытынды жасаңыз. 2-бөлім. Температура Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Бастапқы температураны арттырыңыз. Қабырғаны алып тастап, толық диффузияға қанша уақыт кететінін көріңіз. Секундомерді пайдаланыңыз. Алдыңғы нәтижелермен салыстырыңыз. 2-қадам. Бастапқы температураны төмендетіңіз. Қабырғаны алып тастап, толық диффузияға қанша уақыт кететінін көріңіз. Секундомерді пайдаланыңыз. Алдыңғы нәтижелермен салыстырыңыз. 3-қадам. Қорытынды жасаңыз. Қорытынды Диффузия жылдамдығы бастапқы температураға байланысты: температура неғұрлым жоғары болса, диффузия соғұрлым тез жүреді. Және бұл бөлшектердің санына байланысты: бөлшектер неғұрлым көп болса, диффузия соғұрлым баяу жүреді. Глоссарий Data – Деректер Number of particles – Бөлшектердің саны Mass (AMU) – Масса Radius – Радиус Initial temperature – Бастапқы температура Remove divider – Қабырғаны алып тастаңыз Reset divider – Қабырғаны қойыңыз Center of mass – Масса центрі Particle flow rate – Бөлшектердің ағынының жылдамдығы Scale – Масштаб Stopwatch – Секундомер Normal – Қалыпты қарқын Slow – Баяу қарқын

Диффузия Read More »

Маятник, энергия сақталу заңы

Жоба тақырыбы: Маятник, энергия сақталу заңы 9 сынып Жұмыс мақсаты: Практикалық бөлім Виртуалды экспериментті бастау үшін “Energy” таңдаңыз. Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Фотосуретте көрсетілгендей параметрлерді таңдаңыз.  2-қадам. Маятникті нормаль сызыққа 90 градус бұрышпен босатыңыз және энергиялардың қалай өзгеретінін байқаңыз. Кез келген уақытта потенциалдық және кинетикалық энергиялардың қосындысы жалпы энергиядан асып кете ме?  3-қадам. Қайтадан бастаңыз. Үйкелісті арттырыңыз. Маятникті нормаль сызыққа 90 градус бұрышта босатыңыз және энергиялардың қалай өзгеретінін байқаңыз. Кез келген уақытта потенциалдық, кинетикалық және жылулық энергиялардың қосындысы жалпы энергиядан асып кете ме?  4-қадам. Қорытынды жасаңыз.  Қорытынды Энергияның сақталу заңы энергияның жоғалып кетпейтінін немесе еш жерден пайда болмайтынын, тек бір түрден екінші түрге ауысатынын айтады. Бұл симуляцияда потенциалдық энергия алдымен кинетикалық энергияға, содан кейін кинетикалық және жылулық энергияға айналды. Глоссарий Ruler – Сызғыш Stopwatch – Секундомер Period trace – Периодты бақылау Length – Ұзындық Mass – Масса Gravity – Гравитация Friction – Үйкеліс None – Ешқандай Lots – Көп Normal – Қалыпты Slow – Баяу Energy graph – Энергиялардың гистограммасы

Маятник, энергия сақталу заңы Read More »

Маятник

Жоба тақырыбы: Маятник 9 сынып Жұмыс мақсаты: Практикалық бөлім Виртуалды экспериментті бастау үшін “Intro” таңдаңыз. Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. 1-бөлім. Ұзындығы Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Фотосуретте көрсетілгендей параметрлерді орнатыңыз. 2-қадам. Берілген ұзындықтағы периодты санау үшін секундомерді пайдаланыңыз. 3-қадам. Ұзындығын ұлғайтыңыз. Периодты қайта санау үшін секундомерді пайдаланыңыз. Нәтижелерді салыстырыңыз. 4-қадам. Ұзындығын азайтыңыз. Периодты қайта санау үшін секундомерді пайдаланыңыз. Нәтижелерді салыстырыңыз. 5-қадам. Қорытынды жасаңыз. 2-бөлім. Масса Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Маятниктің массасын ұлғайтыңыз. Периодты санау үшін секундомерді пайдаланыңыз. Нәтижені алдыңғы нәтижемен салыстырыңыз. 2-қадам. Маятниктің массасын азайтыңыз. Периодты санау үшін секундомерді пайдаланыңыз. Нәтижелерді салыстырыңыз. 3-қадам. Қорытынды жасаңыз. 3-бөлім. Гравитациялық үдеу Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Гравитациялық үдеуді арттырыңыз. Периодты санау үшін секундомерді пайдаланыңыз. Нәтижелерді алдыңғы нәтижелермен салыстырыңыз. 2-қадам. Гравитациялық үдеуді азайтыңыз. Периодты санау үшін секундомерді пайдаланыңыз. Нәтижелерді салыстырыңыз. 3-қадам. Қорытынды жасаңыз. Қорытынды Маятниктің периоды маятниктің ұзындығына тура пропорционал, ауырлық күшінің үдеуіне кері пропорционал және массаға тәуелді емес. Глоссарий Ruler – Сызғыш Stopwatch – Секундомер Period trace – Периодты бақылау Length – Ұзындық Mass – Масса Gravity – Гравитация Friction – Үйкеліс None – Ешқандай Lots – Көп Normal – Қалыпты Slow – Баяу

Маятник Read More »

Конденсаторда жинақталған энергия

Жоба тақырыбы: Конденсаторда жинақталған энергия 10 сынып Жұмыс мақсаты: Практикалық бөлім Виртуалды экспериментті бастау үшін “Light bulb” таңдаңыз. Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Суретте көрсетілгендей параметрлерді таңдаңыз. 2-қадам. Сыйымдылықты арттырыңыз. Не болып жатыр? Конденсатор пластиналарының заряды, конденсатор жинақтаған энергиясы да артады. Сымдарды шамға қосыңыз. 3-қадам. Сымдарды батареяға қайта қосыңыз. Сыйымдылықты азайтыңыз. Не болып жатыр? Сымдарды шамға қосыңыз. 4-қадам. Сымдарды батареяға қайта қосыңыз. Кернеуді арттырыңыз. Не болып жатыр? Пластиналардың заряды және конденсатор жинақтаған энергиясы да артады. Сымдарды шамға қосыңыз. 5-қадам. Сымдарды батареяға қайта қосыңыз. Кернеуді азайтыңыз. Не болып жатыр? Сымдарды шамға қосыңыз. 6-қадам. Кернеу теріс болса не болады? Қорытынды жасау. Қорытынды Конденсаторда жинақталған энергия шеттеріндегі кернеуге және пластиналардағы зарядқа пропорционал. Ал конденсатор пластиналарында жинақталған заряд сыйымдылыққа байланысты. Кернеу теріс болған кезде конденсатор пластиналары заряд белгісін өзгертеді. Глоссарий Capacitance – Конденсатор сыйымдылығы Top plate charge – Жоғарғы пластинаның заряды Stored energy – Конденсатордың энергиясы Separation – Пластина арасындағы қашықтық Plate area – Пластинаның ауданы Plate charges – Пластиналардың зарядтары Bar graphs – Гистограммалар Electric fields – Электр өрістері Current direction – Ток бағыты Voltage – Кернеу

Конденсаторда жинақталған энергия Read More »

 Конденсаторлар

Жоба тақырыбы: Конденсаторлар 10 сынып Жұмыс мақсаты: Практикалық бөлім Виртуалды экспериментті бастау үшін “Capacitance” таңдаңыз. Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Конденсатор пластиналарының қабаттасу аймағын арттырыңыз. Сыйымдылық қалай өзгереді? 2-қадам. Пластиналар арасындағы қашықтықты азайтыңыз. Сыйымдылық қалай өзгереді? 3-қадам. Конденсатор пластиналарының қабаттасу аймағын азайтыңыз. Сыйымдылық қалай өзгереді? 4-қадам. Пластиналар арасындағы қашықтықты арттырыңыз. Сыйымдылық қалай өзгереді? 5-қадам. Қорытынды жасаңыз. Ең аз болатын сыйымдылық қандай? Максималды сыйымдылық қандай? Қорытынды Сыйымдылық пластиналардың қабаттасу аймағына және конденсатор пластиналарының арасындағы қашықтыққа тәуелді. Сыйымдылық ауданға тура пропорционал және пластиналар арасындағы қашықтыққа кері пропорционал. Соңында, ең төменгі сыйымдылық 0,09 пФ, ал максималды сыйымдылық – 1,77 пФ. Глоссарий Capacitance – Конденсатор сыйымдылығы Top plate charge – Жоғарғы пластинаның заряды Stored energy – Конденсатордың энергиясы Separation – Пластина арасындағы қашықтық Plate area – Пластинаның ауданы Plate charges – Пластиналардың зарядтары Bar graphs – Гистограммалар Electric fields – Электр өрістері Current direction – Ток бағыты Voltage – Кернеу

 Конденсаторлар Read More »

Тығыздық түсінігі

Жоба тақырыбы: Тығыздық түсінігі Жұмыс мақсаты: 7 сынып Практикалық бөлім экспериментті бастау үшін “Intro” таңдаңыз. Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Тығыздық параметрлерін реттелетін етіп өзгертіңіз. Осылайша тығыздықты реттеуге болады және бұлне тығыздық екенін түсінуге мүмкіндік береді. 2-қадам. Заттың массасын көбейтіңіз. Тығыздық қалай өзгереді? 3-қадам. Заттың көлемін азайтыңыз. Тығыздық қалай өзгереді? 4-қадам. Заттың массасын азайтыңыз. Тығыздық қалай өзгереді? 5-қадам. Заттың көлемін көбейтіңіз. Тығыздық қалай өзгереді? 6-қадам. Қорытынды жасаңыз. Қорытынды Заттың тығыздығы берілген көлемдегі массаның қанша екенін көрсетеді. Басқаша айтқанда, тығыздық заттың массасына тура пропорционал және заттың көлеміне кері пропорционал. Глоссарий Density – Тығыздық Human – Адам Glass – Шыны Titanium – Титан Steel – Болат Copper – Мыс Styrofoam – Пенопласт Wood – Ағаш Ice – Мұз Brick – Кірпіш Aluminum – Алюминий Custom – Реттелетін Mass – Масса Volume – Көлем

Тығыздық түсінігі Read More »

Кулон заңы

Жоба тақырыбы: Кулон заңы Жұмыс мақсаты: 8 сынып Практикалық бөлім Виртуалды экспериментті бастау үшін “Macro Scale” таңдаңыз. Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. 1-бөлім. Электростатикалық күштің зарядтарға тәуелділігі Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Бірінші дененің зарядын арттырыңыз. Күш қалай өзгереді? 2-қадам. Екінші дененің зарядын арттырыңыз. Күш қалай өзгереді? 3-қадам. Бірінші дененің зарядын азайтыңыз. Күш қалай өзгереді? 4-қадам. Екінші дененің зарядын азайтыңыз. Күш қалай өзгереді? 5-қадам. Қорытынды жасаңыз. 2-бөлім. Электростатикалық күштің қашықтыққа тәуелділігі Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Денелер арасындағы қашықтықты ұлғайту. Күш қалай өзгереді? 2-қадам. Денелер арасындағы қашықтықты азайтыңыз. Күш қалай өзгереді? 3-қадам. Қорытынды жасаңыз. Қорытынды Кулон заңы бойынша электростатикалық күш зарядтардың көбейтіндісіне тура пропорционал және қашықтықтың квадратына кері пропорционал. Глоссарий Force on q2 by q1 – q1-дің q2-ге әсер ететін күші Force on q1 by q2 – q2-нің q1-ге әсер ететін күші Charge – Заряд Force values – Күш мәндері Scientific notation – Санның стандарт түрі

Кулон заңы Read More »

Абсолют қара дене

Жоба тақырыбы: Абсолют қара дене Жұмыс мақсаты: 9 сынып Практикалық бөлім Бұл виртуалды экспериментке арналған шағын нұсқаулық. Виртуалды эксперимент. 1-қадам. Төмендегі фотосуретте көрсетілген параметрлерді таңдаңыз. 2-қадам. Температураны арттырыңыз. Температура жоғарылаған сайын графиктің шегінен шығып кететінін ескеріңіз, сондықтан масштабты сәйкесінше реттеңіз. Толқын ұзындығы қалай өзгереді? Спектрлік қуат тығыздығы? Фотоаппарат батырмасына басып, графикті сақтаңыз.  3-қадам. Температураны төмендетіңіз. Қажет болса, масштабты реттеңіз. Толқын ұзындығы қалай өзгереді? Қуат спектрлік тығыздығы? Фотоаппарат батырмасына басып, графикті сақтаңыз.  4-қадам. Қорытынды жасаңыз. Қорытынды Қара дененің сәулелену күші температура жоғарылаған сайын артады. Сәулеленудің толқын ұзындығы температураға байланысты азаяды. Глоссарий Spectral power density – Спектрлік қуат тығыздығы Wavelength – Толқын ұзындығы Graph values – Графиктің мәндері Labels – Көрсеткіштер Intensity – Қарқындылық Blackbody temperature –Абсолют қара дененің температурасы Sirius A – Сириус А Sun – Күн Light Bulb – Шам Earth – Жер Blackbody spectrum – Абсолютті қара дененің спектрі

Абсолют қара дене Read More »